سنگدانه ها نقش کلیدی در ساخت و ساز و پروژه های عمرانی ایفا می کنند. یکی از مهمترین کاربردهای سنگدانه ها مصرفی در بتن هستند. سنگدانه ها خاصیت پر کنندگی دارند. در عین حال به شرط اختلاط صحیح، مقاومت و کارایی بتن را افزایش می دهد. جهت تقسیم و گروه بندی سنگدانه ها باید به قطر سنگدانه توجه ویژه داشت. از طرفی سنگدانه های مصرفی در بتن محدودیت های خاصی دارد که بر اساس نوع مصرف و کاربردی که دارند تعیین خواهد شد.

انواع سنگدانه مصرفی در بتن کدامند؟

• سنگدانه درشت (شن): قطر سنگدانه بیشتر از ۴.۷۵ میلی متر
• سنگدانه ریز (ماسه): قطر سنگدانه کمتر از ۴.۷۵ میلی متر

محدودیت بزرگترین سنگدانه های درشت مصرفی در بتن

بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه عبارت است از اندازه کوچکترین الکی که حداکثر ۱۰ درصد وزنی سنگدانه روی آن باقی بماند. بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه های درشت نباید از هیچ یک از مقادیر زیر بیشتر باشد:

• ثلث ضخامت دال بتنی
• خمس کمترین بعد داخلی در قالب بتن
• سه چهارم حداقل فاصله آزاد بین میلگردها
• سه چهارم پوشش بتن روی میلگردها
• ۳۸ میلیمتر در ساختمان بتن آرمه
• ۶۳ میلیمتر در بتن حجیم غیرمسلّح

سنگدانه های سبک مصرفی در بتن

سنگدانه های سبک مصرفی در بتن، به  صورت زیر تهیه می شوند:

• گلوله شدن موادی نظیر سرباره کوره
• سنگدانه های حاصل از شیشه ای شدن خاکستر بادی
• انبساط آهن گدازی ، خاک رس ، دیاتومه، شیل یا سنگ لوح
• سنگدانه های حاصل از فرآوری مواد طبیعی نظیر پومیس ، اسکوریا و توف
• سنگدانه های سبک میتوانند هم در سازه بتنی و هم در بتن غیرسازه ای به کار روند

حمل و نقل سنگدانه های مصرفی در بتن

• چنانچه تخلیه سنگدانه ها در معرض وزش شدید باد یا طوفان باشد باید از جدا شدن ذرات ریز جلوگیری شود.
• هنگام بارش سنگدانه هایی که در فضای باز در معرض بارش و یخبندان با برزنت یا ورق های پلاستیکی پوشش شود.
• به هیچ وجه سنگدانه ها خورد و شکسته نشوند.
• سنگدانه ها باید حتما به دور از پوشش گیاهی و آلودگی باشد.
• به هیچ وجه نفوذ مواد خارجی و زیان آور در سنگدانه ها ممکن نباشد.
• سنگدانه های در معرض گرمای شدید باید با سایبان محافظت گردند.

انبار و نگهداری سنگدانه ها در سیلو

• دانه های ریز و درشت در یک دپو از یکدیگر جدا نشوند
• شن با ابعاد بیش از ۳۸ میلیمتر حتما دو گروه کمتر و بیشتر از ۲۵ میلی متر نگهداری شوند
• شن های با حداکثر ابعاد ۳۸ میلیمتر یا کمتر باید در دو گروه کمتر و بیشتر از ۱۹ میلی متر نگهداری شوند.
• محل دپوی مصالح سنگی باید مستحکم و پایدار باشد. طوری که بر اثر وزن مصالح دیوار تقسیم تخریب نگردد.
• مخروط های دپوی شن و ماسه نباید دارای شیب زیاد باشند. شیب باعث جدا شدن دانه های ریز و درشت از یکدیگر می شود.
• برای تخلیه سنگدانه ها به داخل سیلو، باید از نردبان مصالح سنگی استفاده کنید. تخلیه سنگدانه ها باید به صورت قائم انجام شود
• چنانچه شکستگی و خورد شدن سنگدانه حین انتقال محتمل باشد باید قبل از اجرا آنها را مجددا دانه بندی کرد.
• بعد از دپو کردن، سنگدانه ها حداقل ۱۲ ساعت باید در محل باقی بمانند. و سپس مصرف شوند
• دپوی سنگدانه ها باید به نحوی باشد که تخلیه آب امکان پذیر باشد.
• سیلوهای دپو سنگدانه باید با مقطع مربع یا دایره ای باشد.
• شیب مخروط سیلو ها نباید از ۵۰ درجه بیشتر باشد